Turfstrooiselfabriek en Vuurwerkfabriek

Ongeveer 3000 jaar geleden werd het klimaat in Nederland vochtiger. Hierdoor en door de lage ligging in het landschap kwam hoogveengroei op gang. De veenturven waren een belangrijke brandstof. Er was toen sprake van kleinschalige turfwinning. In de 19e eeuw nam de vraag naar turf toe en kwam grootschalige exploitatie van het veen op gang. Het Fochtelooërveen zou door de ligging als laatste aan de beurt zijn. Tegen de tijd dat de turfgravers het gebied naderden, daalde de vraag. Steenkool deed zijn intrede. Het afgraven van bolsterturf (de bovenste laag) door de Noord-Nederlandse Turfstrooiselfabriek (voor paardenstallen, pluimveebedrijven en tuinderijen) ging in deze omgeving door, ondanks dat midden dertiger jaren al was begonnen met aankoop van delen hoogveengebied. Het Fochtelooërveen is inmiddels uitgegroeid tot een vermaard natuurgebied.

In de bosschage hierachter dit paneel staat nog een restantje van de woning, behorend bij het er schuin tegenover gelegen turfstrooiselfabriekje. De fabricage van balen stijf geperst turfstrooisel werd in 1969 beëindigd.

Vuurwerkfabriek

Midden 20e eeuw was iets ten noordoosten van deze plek (300 meter verderop in het weiland links naast het fietspad) een vuurwerkfabriekje gevestigd onder de naam Pyrotecnia. Het bestond uit negen kleine loodsen, omgeven door twee meter hoog prikkeldraad. Eigenaar was Expedito Carlo Argiro.

Op de onfortuinlijke avond van 7 oktober 1961 hadden drie uit woonoord Ybenheer afkomstige jongens zich toegang tot zo’n opslagloods verschaft onder het mom naar de film te zijn. Zij wilden zich onrechtmatig wat vuurwerk verwerven. Om in het donker toch iets te kunnen zien, ontstaken ze een lucifer waardoor er brand ontstond nabij een hoeveelheid klein vuurwerk.
Door de brand ontplofte uiteindelijk dat vuurwerk. (Zie ravage op rechter foto). Dankzij de fragiele bouw van het loodsje vloog het dak er af en konden zij in eerste instantie het terrein levend verlaten. Maar de veertienjarige Dorthijs Elisa Serhalawan was er zo ernstig aan toe, dat hij na enkele dagen overleed in het ziekenhuis te Assen.