Ga naar inhoud
MAP

Wolvega-Akkrum | Canadian Trail: etappe 1

(30.3 km)

Begin april werd duidelijk dat de bevrijding van Friesland nabij was. Hoewel de provincie niet zoals andere delen van Nederland te kampen had gehad met een echte Hongerwinter, waren er wel grote tekorten aan bijna alles. En de terreur van de bezetter werd almaar groter. Hierdoor werd ook het verzet tegen de bezetter steeds sterker. De strijd tussen beide was begin 1945 harder dan ooit tevoren.  

In Friesland waren de zogenoemde Knokploegen (KP) verantwoordelijk voor de meeste verzetsdaden. Maar er waren ook andere groepen. Op bevel van de Nederlandse regering in Londen werden al deze groepen samengevoegd in de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.). In Friesland gebeurde dit op 12 december 1944. 

Met de N.B.S., in de volksmond a…

Begin april werd duidelijk dat de bevrijding van Friesland nabij was. Hoewel de provincie niet zoals andere delen van Nederland te kampen had gehad met een echte Hongerwinter, waren er wel grote tekorten aan bijna alles. En de terreur van de bezetter werd almaar groter. Hierdoor werd ook het verzet tegen de bezetter steeds sterker. De strijd tussen beide was begin 1945 harder dan ooit tevoren.  

In Friesland waren de zogenoemde Knokploegen (KP) verantwoordelijk voor de meeste verzetsdaden. Maar er waren ook andere groepen. Op bevel van de Nederlandse regering in Londen werden al deze groepen samengevoegd in de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.). In Friesland gebeurde dit op 12 december 1944. 

Met de N.B.S., in de volksmond aangeduid als de BS, kreeg het gewapende verzet een organisatie met een duidelijke structuur. Het was de bedoeling dat de N.B.S. ook een rol zou spelen bij de aanstaande bevrijding. Daartoe werden verzetsgroepen vanaf het najaar van 1944 voorzien van wapens. Deze werden vanuit de lucht gedropt. Op 8 april zond Radio Oranje de boodschap ‘De fles is leeg’ uit. Dit was het sein voor de NBS om 36 uur later te beginnen met de uitvoer van sabotageacties. Het doel was om het de Duitsers zo moeilijk mogelijk te maken om zich te verweren tegen de naderende geallieerde troepen.Dat deed het verzet door bruggen en spoorwegen onklaar te maken, vaarwegen te blokkeren en wegen te versperren.  De reactie van de bezetter was meedogenloos.  Als represaille werden op verschillende momenten en plekken nog tientallen gevangenen gefusilleerd.  

Toen de Canadezen op 12 april Friesland eenmaal waren binnengetrokken werden zij uiterst effectief ondersteund door het Friese verzet. Doordat het uitstekend georganiseerd was kon het de Canadezen helpen om belangrijke bruggen in handen te krijgen, beschadigde bruggen te repareren en te adviseren over de meest gunstige route.  

Op 18 april was de hele provincie met uitzondering van de Waddeneilanden bevrijd (deze werden eind mei en in juni bevrijd). In vergelijking met andere provincies is er in Friesland weinig gevochten. Over het algemeen werden de paar duizend Duitse troepen, die Friesland niet hadden kunnen ontvluchten, door de Canadezen relatief snel verslagen.  

De commandant van de Royal Canadian Dragoons, Lieutenant Colonel Landell, prees de acties van het verzet door te stellen ´Friesland liberated herself´. Hoewel dat wellicht wat overtrokken is, hebben de acties van het Friese verzet zonder meer de bevrijding versneld. En het aantal slachtoffers aan geallieerde kant verminderd.   

Bij confrontaties met Duitse troepen en hun Nederlandse handlangers verloren zeker 31 verzetsmensen hun leven. Aan geallieerde kant sneuvelden tenminste elf Canadezen en één Fransman. Bij de gevechten en beschietingen vielen ook tientallen burgerslachtoffers. Het aantal slachtoffers aan Duitse kant is niet bekend, maar vermoedelijk liep dat aantal in de honderden.  Met 320 vernielde en 4000 beschadigde woningen en 80 vernielde bruggen was Friesland materieel de minst beschadigde provincie van Nederland. 

Liberation Route Europe is een transnationaal gedenkteken. Een route die herdenkingsplekken en verhalen uit heel Europa met elkaar verbindt. Kijk voor meer informatie op www.liberationroute.com

Dit ga je zien

49
1

Wolvega (Wolvegea)

Wolvega staat bekend om zijn paardendrafbaan. Het Victoriapark is één van de laatste vier overgebleven drafbanen van Nederland.

Bezoek Wolvega

Wolvega (Wolvegea) Drafbaan Wolvega
2

Offer voor de vrijheid

Op de algemene begraafplaats van Wolvega herinneren de geallieerde eregraven de inwoners aan de zeven omgekomen bemanningsleden van de Lancaster JB 545 die op 16 december 1943 in de landerijen aan de Sas (onder Sonnega) is neergestort.

Meer informatie

Offer voor de vrijheid
18
13
14
71
77
48
49
3

Het gevecht om de Tjonger brug in Mildam

Ieder jaar op 15 april herdenken de Royal Canadian Dragoons op Leeuwarden Day de bevrijding van Leeuwarden en Friesland. En vrijwel elk jaar staat de regimentscommandant in zijn speech ook stil bij “the Battle of Mildam”.

Meer informatie

Het gevecht om de Tjonger brug in Mildam
40
41
61
60
08
03
19
24
21
22
47
89
57
88
74
4

Heerenveen (It Hearrefean)

Heerenveen is het sportiefste én grootste dorp van Friesland!

Bezoek Heerenveen

Heerenveen (It Hearrefean)
5

'Moordhol' Crackstate, het einde van de terreur

"Die morgen duurde langer dan ooit. Ik deed niets anders dan voor het raam staan te praten. Beneden in het park zei een man tegen mij dat de Canadezen in Bontebok waren." Verzetsman Jan Tuut zit op...

Meer info

'Moordhol' Crackstate, het einde van de terreur
71
77
90
35
25
25
56
23
24
18
16
6

Akkrum (Akkrum)

Akkrum is een leuk watersportdorp in het midden van het Friese merengebied, vlakbij Nationaal Park de Alde Feanen.

Bezoek Akkrum

Akkrum (Akkrum)
19

Beschrijving

49

Het verhaal van de Bevrijding van West-Europa is een boek met vele hoofdstukken, waarvan sommige al voor het begin van de oorlog in 1939 beginnen en andere vaak pas jaren na het einde van het conflict in 1945 eindigen. Via de Liberation Route kom je meer te weten over de verhaallijnen, belangrijke militaire gebeurtenissen, persoonlijke verhalen en biografieën uit de tweede wereldoorlog in Europa. Kijk op www.liberationroute.com voor meer routes, fragmenten en verhalen. 

19
  • 49
  • 18
  • 13
  • 14
  • 71
  • 77
  • 48
  • 49
  • 40
  • 41
  • 61
  • 60
  • 08
  • 03
  • 19
  • 24
  • 21
  • 22
  • 47
  • 89
  • 57
  • 88
  • 74
  • 71
  • 77
  • 90
  • 35
  • 25
  • 25
  • 56
  • 23
  • 24
  • 18
  • 16
  • 19