De Scheene
Wolvega
In de Rottige meente vind je een vaarweg met de naam ''De Scheene'', een vaarwater dat van Nijeholtpade naar Spanga loopt. Tussen 1850 en 1930 was ''De Scheene'' druk bevaren door turfschepen. Nu is het vooral populair voor vaarexcursies.
Neem alvast een kijkje
Op de moerasgebieden waren destijds twee grote kolonisatiegebieden te verdelen: Linde en Tjonger. Rond 1400 werd hier De Scheene aangelegd, een scheidingssloot vanaf Nijeholtpade tot aan Spanga. ''De Scheene'' is een verwijzing naar het landschap dat in tweeën is gedeeld. Rond die tijd was deze vaart ook enorm populair bij de boeren. Zij (de boeren) kwamen hier het veenlandschap afgraven. En van droog veen krijg je turf, een brandstof die in die tijd enorm bruikbaar en belangrijk was. De afgraving vond eerst plaats in het midden van het gebied, daarna breidde het zich uit richting de rivieren Tjonge en de Linde. Hierdoor ontstonden de dorpen Nijetrijne en Oldetrijne. En aan de andere kant van de vaart de dorpen Spanga, Munnekeburen en Scherpenzeel.
Door al het afgraven van veen kwam er water te staan. De veenafgravingen verslechterden de situatie. Er bleef steeds meer water staan en vanaf dat punt had Friesland te maken met een enorme wateroverlast. Rond de 19e eeuw kwam er een regelgeving waarbij het land moest worden ingepolderd. Er werden grote stukken drooggelegd met behulp van dijken, sluizen en molens. Vanaf dat moment kon het veen worden afgegraven, en behoorde de wateroverlast tot de verleden tijd.
-
Bernlef de blinde bard | Beeldenroute Olterterp
Bernlef de blinde bard | Beeldenroute Olterterp
-
Gedenksteen voor Gesneuvelde Canadezen
Gedenksteen voor Gesneuvelde Canadezen
De ‘Gedenksteen voor Gesneuvelde Canadezen’ in de buitenmuur van de Martinikerk in Sneek is opgericht ter nagedachtenis aan de zes Canadese militairen die kort na de bevrijding van de stad zijn gesneuveld. De namen van de zes slachtoffers luiden: A. Cockburn, W.L. Jackson, G.W. Ouderkirk, H.H. Pennell, Fr.R. Shepherd en S.W. White. De militairen maakten deel uit van The Queen’s Own Rifles of Canada. Zij sneuvelden op 15 en 16 april 1945 tijdens krijgshandelingen in de omgeving van het dorp Wons, bij de Afsluitdijk. Op 17 april 1945 zijn de gesneuvelde militairen begraven op de Algemene begraafplaats te Sneek en op 25 maart 1946 herbegraven op het Canadese ereveld te Holten.
Op 16 april 1945 waren grote delen van Friesland bevrijd. In het westen en zuidwesten van de provincie was het zover nog niet. Enkele duizenden Duitse soldaten hadden zich verzameld in de Friese havenplaatsen en rond de Afsluitdijk. Zij probeerden nog de oversteek te maken naar Noord-Holland dat nog stevig in Duitse handen was.
De Canadezen wilden voorkomen dat de Duitsers zich in Noord-Holland verder versterkten. Mede daarom zetten zij vanaf 16 april de aanval in op de Kop van de Afsluitdijk. De infanterie van Queens Own Rifles of Canada was één van de eenheden die hierbij betrokken was. Op 16 april vertrokken zij vanuit Bolsward in de richting van de Afsluitdijk, ondersteund door tanks van de Sherbrooke Fusiliers.
In het open Friese landschap waren de Canadezen op de weg erg zichtbaar en dus kwetsbaar. Vlak voor een brug bij Hayum openden de Duitsers het vuur. De Canadees Orville Cook zat in één van de voorste voertuigen. Over wat er daarna gebeurde schreef hij het volgende:
"Ik zat eerst rechts, maar kwam later in het linker compartiment van onze carrier. Dat was mijn geluk. Bij de strijd met de Duitsers die volgde, was ik de enige die niet geraakt werd. Ze lieten ons ver komen en schoten drie keer raak. Er kwam rook uit het rechter compartiment van mijn carrier. Ik sprong eruit en ben naar de andere kant gerend om de sergeant eruit te halen en hoe ik dat voor elkaar kreeg, weet ik niet meer. Ik legde hem op de weg. De bestuurder was de volgende die ik eruit haalde en op de weg neerlegde. Ik heb ze beiden morfine toegediend en gaf ze een sigaret.
De sergeant zei: ga terug en vertel de A compagnie waar het vuur is en 'make sure they get those jerry (Duitse) bastards for this one'. De soldaten in de voorste carrier waren op slag dood.”
De Duitsers hadden aan de westkant van de brug verschillende stukken luchtafweergeschut verdekt opgesteld. De licht gepantserde carriers waren niet opgewassen tegen de 20 mm. en 40 mm. granaten. In het voorste voertuig sneuvelden Alexander Cockburn, Walter Leslie Jackson, Gordon William Ouderkirk, Harry Horace Pennell en Walter Samuel White. Verder vielen er aan Canadese kant ook meerdere gewonden waaronder de mannen in het voertuig van Orville Cook.Vrijwel direct nadat duidelijk was waar het Duitse geschut stond opgesteld rekenden de Queens of Own Rifles samen met enkele tanks van de Sherbrooke Fusiliers alsnog af met de Duitse weerstand. De resterende verdedigers gaven zich uiteindelijk over.
De gevechten bij Wons en Pingjum zouden de laatste plek zijn waar soldaten van de Queens Own Rifles of Canada sneuvelden. Het was daarom de expliciete wens van de veteranen om in Wons hun monument te plaatsen. Op deze Honour Roll staan de namen van hun kameraden die vanaf D-Day tot de bevrijding het leven lieten.
-
Boutiquehotel & Grandcafé 't Gerecht
Boutiquehotel & Grandcafé 't Gerecht
Direct boekbaar
