Schoolmeesterswoning, Anje Lok
Ravenswoud
Dit huis werd in 1937 gebouwd ten behoeve van het Hoofd van de naastgelegen lagere school. Het is gebouwd in dezelfde stijl, nl. het zakelijk expressionisme (‘Amsterdamse School’), en is een gemeentelijk monument. De eerste bewoner was meest...
Neem alvast een kijkje
Dit huis werd in 1937 gebouwd ten behoeve van het Hoofd van de naastgelegen lagere school. Het is gebouwd in dezelfde stijl, nl. het zakelijk expressionisme (‘Amsterdamse School’), en is een gemeentelijk monument. De eerste bewoner was meester Anje Lok, die op 1 oktober 1930 was aangetreden als het eerste Hoofd der School.
In die functie speelde hij een prominente rol in het maatschappelijk leven van Ravenswoud, altijd begaan met het wel en wee van de inwoners. Zo was hij onder meer nauw betrokken bij de oprichting in 1940 van Plaatselijk Belang en daarvan ook de eerste voorzitter.
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak was het voor meester Lok vanzelfsprekend om aan het verzet deel te nemen. Hij was actief bezig met het helpen van onderduikers en het verkrijgen van bonkaarten voor de onderduikers. Zelf bood hij hen af en toe plaats op de grote zolder van de school.
Zijn vrouw was bang dat hij gevaar liep en vroeg hem meerdere malen onder te duiken, maar dit deed hij niet. Op de avond van 19 mei 1944 vertelde hij zijn vrouw dat hij de bonkaarten voor de onderduikers had verstopt in een lege schoolkachel. Het leek bijna wel alsof hij een voorgevoel had. Die avond werd hij door twee SS’ers meegenomen om te getuigen in een onderzoek, maar in plaats daarvan werd hij voor de woning doodgeschoten. Hij was slachtoffer van de zgn. Silbertanne-moorden op vooraanstaande figuren, in opdracht van de bezetter, uitgevoerd als wraakactie voor door het verzet uitgevoerde aanslagen op Nederlandse collaborateurs.
Meester Lok heeft tot de volgende ochtend dood voor het huis gelegen, ongeveer op de plek waar u nu staat. Pas toen durfde men de politie en de dokter te waarschuwen. Diezelfde dag werden de bonkaarten uit de kachel gehaald en verdeeld onder de onderduikers.
In de zijmuur van het schoolgebouw bevindt zich een ingemetseld monument ter nagedachtenis aan meester Anje Lok.
- Afstand tot jouw locatie:
Hier vind je Schoolmeesterswoning, Anje Lok
VeenwijkswegRavenswoud Plan je route
vanaf jouw locatie
Vergelijkbare plaatsen
Bekijk alles-
'Moordhol' Crackstate, het einde van de terreur
'Moordhol' Crackstate, het einde van de terreur
"Die morgen duurde langer dan ooit. Ik deed niets anders dan voor het raam staan te praten. Beneden in het park zei een man tegen mij dat de Canadezen in Bontebok waren." Verzetsman Jan Tuut zit op de ochtend van de bevrijding van Heerenveen nog gevangen in Crackstate.
De gevangenis Crackstate is vanaf oktober 1944 het beruchte hoofdkwartier van mannen van de Sicherheits Dienst (SD), die opgejaagd door de geallieerden vanuit België naar het noorden trekken. Er worden talloze gevangenen vreselijk mishandeld, gemarteld en zelfs doodgeschoten. Op het hoogtepunt zitten er 200 tot 300 mannen en vrouwen gevangen. In een vijfpersoons-cel worden soms tientallen mensen opgesloten. Een dag voor de bevrijding dreigen de Duitsers nog de boel op te blazen.
De Canadese bevrijders naderen Heerenveen op 14 april via Mildam. Duitse troepen leveren hardnekkig strijd in dit gebied en er wordt flink met tanks geschoten. De vijftig à zestig gevangenen zitten in doodsangst in Crackstate vast en horen het lawaai in de verte. Totdat bakker Gerlof de Wolf en zijn knecht Hendrik rond half drie vermoeden dat de vijand uit de stad vertrokken is.
De Wolf woont schuin tegenover Crackstate en kent de situatie goed en hij hoort waar de sleutels liggen. Bedacht op bommen en boobytraps sluipen ze voorzichtig door de open voordeur naar binnen. Ze weten de gevangenen uit de cellen te krijgen. In stilte verlaat iedereen de gevangenis met de opdracht om zo snel mogelijk onder te duiken. Er verschijnen zo nu en dan nog Duitsers in de stad. Het blijft levensgevaarlijk.
Schrikbewind
Voordat de SD onder leiding van SS-Hauptsturmführer Kronberger het schrikbewind begint, pleegt het verzet in september 1944 zes man sterk een overval. Ze weten twee gevangen 'illegalen' te bevrijden. Er wordt in maart 1945 overwogen nog een keer een overval te plegen, maar het risico is te groot.
Een paar dagen voor de bevrijding ontvangt Kronberger een dreigbrief van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS). Het is de communistische Districts Operatie Leider (DOL) die hem waarschuwt geen gevangen meer te doden. Een merkwaardig kat-en-muis-spel gaat hieraan vooraf tussen Kronberger en de Districts Operatieleider (DIC) die in Crackstate gevangen zit.
Kronberger sluit een deal in ruil voor vrijlating en de belofte dat de DIC en zijn plaatsvervanger, de 'communistische' DOL terugkeren. De angst voor de 'communistische wraak' van de DOL is blijkbaar groot. Als de DIC en DOL uiteraard niet terugkeren, worden twee gevangenen bij Luinjeberd door de SD vermoord. Meer dan zestig gevangenen overleven hun verblijf in Crackstate niet door marteling, executie of transport naar kampen. Kronberger wordt na de oorlog tot veertien jaar veroordeeld.
Aan het begin van de avond van de 14e april, bereiken de Canadezen eindelijk Heerenveen-Zuid. Rond 19.00 uur halen de bewoners de bevrijders met veel gejuich binnen. Achtergebleven Duitsers schieten dan plotseling toch nog op de feestvierende menigte. Er vallen geen slachtoffers. De volgende dag is heel Heerenveen bevrijd en worden 'landverraders' en gevangengenomen Duitsers opgesloten in Crackstate. Het Huis van Bewaring dient nog enige tijd voor de internering van NSB-ers. In 1973 wordt het afgebroken en in 1995 wordt er een monument voor de slachtoffers onthuld.
Heerenveen
-
Vogelkijkhut Rottige Meente


Accepteer cookies om deze content te zien.
Vogelkijkhut Rottige Meente
Spanga
-
Alde Feanen - Romsicht - Uitkijktoren
Alde Feanen - Romsicht - Uitkijktoren Oudega Gem Smallingerlnd
Routes in de buurt
Bekijk alles-
Historische wandel-/fietsroute RAAF-dorpen
Historische wandel-/fietsroute RAAF-dorpen
(65.0 km)Appelscha -
Ravenswoud - Fochteloërveen | wandelen langs de Turfroute
Ravenswoud - Fochteloërveen | wandelen langs de Turfroute
(14.9 km)Ravenswoud -
Rondje Compagnonsbossen | SUP- en kanoroute
Rondje Compagnonsbossen | SUP- en kanoroute
(8.2 km)Ravenswoud -
Insta-hotspot autoroute Zuidoost Friesland
Insta-hotspot autoroute Zuidoost Friesland
(106.0 km)Heerenveen-Oranjewoud -
Historische fietsroute RAAF-dorpen - Fochteloo
Historische fietsroute RAAF-dorpen - Fochteloo
(38.2 km)Appelscha -
Fietsroute uitkijktorens Zuidoost Friesland
Fietsroute uitkijktorens Zuidoost Friesland
(100.0 km)Ravenswoud